Hand - Pols Expertise Centrum

Den Bosch en omgeving

Ganglion

Wat is een ganglion?
Een ganglion of slijmcyste is een veelvoorkomende goedaardige zwelling aan de hand of pols. Een cyste is een holte met vocht dat in het geval van een ganglion afkomstig is van een naburig gelegen gewricht of peesschede, afhankelijk van waar het van uit gaat. Meestal bevindt de cyste zich aan de bovenzijde van de pols, soms aan de onderzijde. Het gaat dan vaak uit van het polsgewricht of het basisgewricht van de duim. We noemen een ganglion een mucoid cyste als die van het eindgewricht van de vinger uitgaat. Als een ganglion zich aan de onderzijde van de vinger bevindt, betreft het een cyste die uitgaat van de peesschede (koker die de pees omhult in de vinger).
Een ganglion verandert vaak spontaan van grootte, soms afhankelijk van het gebruik van de hand en pols en op termijn kan deze spontaan verdwijnen.

Klachten
Vaak geeft een ganglion geen klachten en hoeft ook niet behandeld te worden. Indien er wel klachten zijn is het klachtenpatroon afhankelijk van de locatie. Bijvoorbeeld een ganglion dat aan de onderzijde van de vinger ligt, kan gepaard gaan met een hokkende beweging bij het buigen van de vinger (zie trigger finger), kan pijnlijk zijn bij druk (vastpakken van dingen) of tintelingen geven door druk op de naastgelegen gevoelszenuw. Een ganglion dat onder het polskapsel ligt kan pijnlijk zijn. Een mucoid cyste, welke uitgaat van het eindgewricht van de vinger en aan de basis van de vingernagel ligt, kan zeer pijnlijk zijn door het uitrekken van de huid, vervorming van de nagel geven, spontaan open barsten en dan ontstekingsverschijnselen geven van het gewricht (artritis).

Oorzaak
Er is bijna nooit een aanwijsbare oorzaak voor het ontstaan van een ganglion. Soms kan er sprake zijn van overbelasting, of plaatselijke irritatie van het gewricht of de peesschede. Ook kan er sprake zijn van onderliggende slijtage van het gewricht zoals bijvoorbeeld bij de mucoid cyste. Dan is er sprake van artrose van het eindgewricht. Als een onderliggende pathologie wordt verondersteld (bijvoorbeeld bij gewrichtsslijtage of na een trauma) kunnen aanvullende onderzoeken worden verricht door een echografisch onderzoek, een röntgenfoto of een enkele keer een MRI onderzoek.

Behandeling

Een ganglion wordt alleen behandeld als die klachten veroorzaakt en niet spontaan verdwijnt. Een niet chirurgische behandeling kan bestaan uit leegzuigen van de cyste met eventueel inspuiten van een corticosteroïd. Indien het ganglion terugkomt (recidief) en als de patiënt dit wenst kan het ganglion operatief worden weggehaald. Afhankelijk van de grootte en locatie van het ganglion gebeurt dit onder plaatselijke of regionale verdoving (armprik) of narcose in dagbehandeling. Het doel van de operatie is om de hele cyste te verwijderen met eventueel een deel van de peesschede of het gewrichtskapsel. Hoewel een operatie de beste kans op verwijdering van het gehele ganglion biedt, blijft er altijd een kans bestaan dat het ganglion terugkomt.

Indien een mucoid cyste blijft terugkomen en klachten geeft is het vastzetten van het eindgewricht (arthrodese) de beste behandeling.

Complicaties
Complicaties treden niet vaak op, maar een operatie aan de hand en pols kan gecompliceerd worden door een nabloeding, infectie, koude-intolerantie en het ontwikkelen vegetatieve ontregeling (zie vegetatieve ontregeling).
De specifieke complicaties zijn afhankelijk van de locatie. Zo kan bij de verwijdering van een mucoid cyste de nagelkiem worden beschadigd met een gestoorde uitgroei van de nagel als gevolg. Verwijdering van een ganglion aan de onderzijde van de vinger kan leiden tot beschadiging van een omliggende gevoelszenuw.

Nabehandeling
In principe bestaat de postoperatieve nabehandeling uit enkele dagen drukverband waarna de hand en pols goed moeten worden bewogen om hinderlijk littekenvorming en de hierdoor veroorzaakte verstijving te voorkomen. Soms wordt voor twee weken een ondersteunende spalk gegeven waarneer het gewrichtskapsel aan de bovenzijde van de pols is geopend.